Asbest is nog steeds veel te vinden op daken van bijvoorbeeld woningen en schuurtjes. Bij verwering, slijtage of brand komt asbest in de lucht en in de grond terecht. Dit is dé reden dat de gemeente Hof van Twente asbestsanering aanmoedigt bij haar inwoners en heeft meegedaan aan een pilot van Stichting Buurkracht. Djoera Eerland, productontwikkelaar bij Buurkracht, vertelt erover. Voor wie Stichting Buurkracht nog niet kent: wat doen jullie?
‘Stichting Buurkracht is sinds 2014 bezig met het vinden, vormen en ondersteunen van buurtinitiatieven. Bewoners spelen namelijk een relevante rol bij maatschappelijke thema’s als energiebesparing, energietransitie en klimaatadaptatie. Aanvankelijk maakte Buurkracht deel uit van netbeheerder Enexis, sinds 1 december 2019 is Buurkracht een zelfstandige stichting zonder winstoogmerk. Opdrachtgevers zijn gemeenten en provincies. Bij al onze samenwerkingen staan bewoners centraal, een buurtaanpak is steeds het uitgangspunt.’
Hoe ziet een buurtaanpak eruit?
‘Bewoners in beweging krijgen én houden, dat is waar het bij Buurkracht om draait. Buurkracht heeft daarvoor een succesvolle buurtaanpak ontwikkeld die inmiddels in honderden buurten door heel Nederland is toegepast. Deze aanpak bouwt op de ‘kracht van de buurt’ zelf. We vinden initiatiefnemers/ambassadeurs uit de buurt zelf. Met hen vormen we een buurtteam dat de rest van de buurt betrekt bij de activiteiten die ze organiseren voor de buurt. Dat kan een collectieve isolatieactie zijn of het met elkaar rookvrij maken van een speeltuin in de omgeving.
De combinatie van ambassadeurs (mensen) uit de buurt zelf, het vertrouwen dat zij creëren door persoonlijk contact en hun lokale wortels, ondersteund door Buurkracht in de vorm van een buurtbegeleider, stappenplannen en communicatiemiddelen, leidt tot resultaat en meer participatie en cohesie in de buurt. Niet éénmalig, maar structureel. Want een succesvolle buurtactie smaakt veelal naar meer. Zo ontstaat er een vliegwieleffect met steeds meer initiatiefnemers, meer deelnemers en meer activiteiten. Een vruchtbaardere bodem voor participatietrajecten kun je je bijna niet wensen!’
En zo’n buurtaanpak kan dus ook zorgen voor minder asbestdaken op schuren?
‘In opdracht van de provincie Overijssel heeft Buurkracht onderzocht of een buurtaanpak ook voor kleine asbestschuurdaken (< 35 m2) kan werken. Drie vragen wilden we hier beantwoord zien. Allereerst: zitten gemeenten op zo’n buurtaanpak te wachten? Dit blijkt het geval. Geïnterviewde gemeenten in Overijssel gaven aan dat asbest nog steeds op de agenda staat en er interesse is om dit in participatie met bewoners op te pakken.
Een logische vervolgvraag was of bewóners hierop zaten te wachten. Een enquête onder 955 eigenaren van asbestschuurdaken in de gemeente Hof van Twente wees uit dat bewoners van koopwoningen een buurtaanpak zien zitten en ook bereid zijn mee te helpen in een buurtteam. Nu we wisten dat de belangrijkste betrokkenen positief gestemd waren, was het moment aangebroken om de derde vraag beantwoord te krijgen: werkt de buurtaanpak Asbestvrij ook in de praktijk?’
En wat is daarop je antwoord, werkt de aanpak in de praktijk?
‘Met gemeente Hof van Twente is een pilot in de wijk de Whee in Goor uitgevoerd. Hier is een buurtteam aan de slag gegaan met de voorbereidingen voor een asbestsaneringsdag. Op 18 september 2021 vond die plaats en maakten maar liefst 16 asbestschuurdaken plaats voor nieuwe daken. Het buurtteam heeft ervoor gezorgd dat de gemeente die dag materialen leverde, zodat bewoners op een veilige manier zelf het asbest konden verwijderen en meteen in speciale afvalzakken konden stoppen. Die werden dezelfde dag nog door de gemeente opgehaald.
De buurtactie heeft gezorgd voor minder asbest en daardoor een veiligere en gezondere buurt. Maar ook heeft het geleid tot gezelligheid en saamhorigheid. Bewoners hielpen elkaar die dag en ook nu nog hebben bewoners meer onderling contact dan voorheen. De actiedag wist ook de nieuwsgierigheid van de pers te prikkelen. Zo berichtte onder ander Tubantia erover en was RTV Oost ter plekke voor een leuke reportage. Terugkomend op de vraag, ik denk dat het antwoord duidelijk mag zijn.’
Zijn er al vervolgacties of andere initiatieven opgestart?
Naar aanleiding van de pilot is de gemeente Hof van Twente van plan om nogmaals een buurtaanpak te organiseren in één van de kernen in haar gemeenten. Ook de provincie Utrecht heeft naar aanleiding van deze pilot besloten om gemeenten in Utrecht een subsidie van € 7.500,- te geven als ze met Buurkracht met een buurtaanpak Asbest(daken) aan de slag gaan.
Op zoek naar meer informatie over Stichting Buurkracht? Of specifiek over de buurtaanpak Asbest die inmiddels in heel Nederland kan worden ingezet? Zie stichtingbuurkracht.nl of neem contact op met Djoera via djoera@buurkracht.nl of 06-218 264 27.
